[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bajram Curri 1Bajram CurriBajram CurriData i miejsce urodzenia 1862KosowoData i miejsce mierci 29 marca 1925Albania, DragobiBajram Curri działacz niepodległociowy, rewolucjonista, bohater narodowy Albanii, pochodzšcy z Kosowa.W 1912 r. z sukcesami walczył z oddziałami tureckimi. Podczas I wojny wiatowej był dowódcš oddziałupartyzanckiego. W powojennej Albanii pełnił rozmaite funkcje polityczne, jako minister i dowódca armii. Będšcprzeciwnikiem póniejszego króla, Ahmeda Zogu, dla którego kwestia Kosowa nie była najważniejsza, i który w1924 r. objšł w kraju dyktatorskš władzę, wszedł z nim w ostry konflikt. Otoczony w górach przez rzšdowe oddziaływ jaskini Dragobi prawdopodobnie popełnił samobójstwo, aby uniknšć więzienia.Wielkim szacunkiem otoczyły Bajrama Curri komunistyczne władze Albanii, po przejęciu władzy w kraju (1944).Jedno z miast na północy Albanii zostało nazwane jego imieniem.Prenk Jakova 2Prenk JakovaPrenk JakovaData i miejsce urodzenia 27 czerwca 1917Albania (Szkodra)Pochodzenie AlbaniaData i miejsce mierci 16 wrzenia 1969Albania (Szkodra)Instrument klarnetGatunek folkZawód kompozytormuzykAktywnoć 1936- 1969Prenk Jakova aka Prenkë Jakova (ur. 27 czerwca 1917 r. w Szkodrze zm. 16 wrzenia 1969 w Szkodrze)albański muzyk i kompozytor.Pochodził z rodziny rzemielniczej, był synem Kola Dede Jakovy. Już jako dziecko występował w amatorskimzespole muzycznym, który założył w Szkodrze franciszkanin Martin Gjoka, grajšc tam na klarnecie. Potemwystępował w zespołach, powstałych przy organizacjach patriotycznych "Vllaznia" i "Bogdani". Majšc 19 latzałożył własny zespół muzyczny, działajšcy przy liceum Illyricum, w którym występowało 36 osób, w wieku 9-16lat. W tej grupie debiutowało kilku znanych potem muzyków albańskich jak: Çesk Zadeja, Tish Daija i ToninHarapi. W latach 1936-1938 pracował jako nauczyciel we wsi Bërdicë, w prefekturze Szkodry. Prowadził tam m.in.zajęcia z muzyki, grajšc na gitarze i klarnecie. W 1939 r. zakupił fisharmonię marki Settimio Sopreni. W tymsamym roku został mianowany nauczycielem we wsi Orosh w krainie Mirdite. Rok póniej przeniósł się do Szkodry.Jakova nie ukończył studiów muzycznych, chociaż w latach 1941-1943 studiował w konserwatorium w Rzymie, wklasie klarnetu. Po powrocie do kraju powięcił się komponowaniu i organizowaniu koncertów w rodzinnejSzkodrze. W 1944 podjšł pracę w miejscowym Domu Młodzieży, gdzie prowadził zajęcia dla młodych partyzantów.Po mierci jego brata, który zginšł w walce z partyzantami komunistycznymi, Prenk został aresztowany i spędziłkilka miesięcy w więzieniu.Wród skomponowanych przez niego utworów większoć stanowiš pieni ludowe, pieni partyzanckie i pienimasowe. Był także kompozytorem większych form scenicznych. W 1941 napisał melodramat dla dzieci, do formymelodramatu powrócił w 1952 komponujšc Żołnierze ludu (alb. Ushtaret e popullit). Najważniejszym dziełemJakovy była pierwsza opera albańska Mrika, której premiera odbyła się w grudniu 1958 w szkoderskim TeatrzeMigjeni. Dziesięć lat póniej wystawił w Szkodrze drugš swojš operę: Gjergj Kastrioti Skenderbeu.Nieuleczalna choroba jego matki spowodowała, że kompozytor załamał się psychicznie i 9 wrzenia 1969 wyskoczyłz okna Pałacu Kultury w Szkodrze. Zmarł tydzień póniej w szpitalu, z powodu odniesionych obrażeń.Za swojš działalnoć artystycznš otrzymał nagrodę państwowš oraz pomiertnie tytuł Artysty Ludu (alb. Artist iPopullit).Prenk Jakova 3BibliografiaIsa Alibali: Prenkë Jakova: jeta dhe veprimtaria muzikore. Tirana: 2005. ISBN 9992784172. (alb.)Abaz Hoxha: Enciklopedi e kinematografise shqiptare. Tirana: 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.)Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.)Linki zewnętrzneProfil artysty na stronie Szkodry [1]Przypisy[1] http:/ / www. shkoder. net/ al/ pjakova. htmOmer Nishani 4Omer NishaniOmer NishaniData i miejsce urodzenia 5 lutego 1887GjirokastraData i miejsce mierci 26 maja 1954TiranaMinister spraw zagranicznychPrzynależnoć polityczna Komunistyczna Partia AlbaniiOkres urzędowania od 1944do 1946Przewodniczšcy prezydium parlamentu AlbaniiOkres urzędowania od 1946do 1953Omer Nishani - (ur. 5 lutego 1887 w Gjirokastrze - zm. 26 maja 1954 w Tiranie) - albański polityk, lekarz,dziennikarz i tłumacz.Urodził się w ubogiej, wielodzietnej rodzinie rzemielniczej. W rodzinnej Gjirokastrze ukończył szkołę tureckš(ruzhdije). W 1908 wyjechał do Stambułu, gdzie ukończył gimnazjum i rozpoczšł studia medyczne. Z uwagi nasytuację politycznš w Turcji, wywołanš rewolucjš młodoosmańskš przerwał studia. W stolicy Turcji zetknšł się poraz pierwszy z albańskim ruchem narodowym i działał na rzecz ujednolicenia zapisu języka albańskiego w wersjizlatynizowanej.Po ogłoszeniu niepodległoci Albanii w listopadzie 1912 r. O.Nishani wraz z grupš studentów albańskich,mieszkajšcych w Stambule zdecydował się wrócić do Wlory. Po zajęciu miasta przez oddziały włoskie Omerprzeniósł się do Beratu. Kiedy tam wkroczyła armia austro-węgierska, wyjechał do Wiednia, aby kontynuowaćstudia medyczne. Tam też poznał swojš przyszłš żonę - Rosevitę von Voller.Pod koniec 1920 O. Nishani powrócił do Albanii. Osiadł w Durrës, gdzie otworzył prywatnš klinikędermatologicznš. W roku 1923 został wybrany deputowanym okręgu Durres do parlamentu albańskiego, w którymzasiadał do 1924. W tym samym roku znalazł się w składzie pierwszej delegacji albańskiej, która podjęła rozmowydotyczšce uznania przez Albanię ZSRR. Upadek rzšdu Fana Nolego w 1924 spowodował ucieczkę z kraju jegozwolenników, w tym Nishaniego. Na emigracji (we Włoszech i w Austrii) spędził on kolejne 15 lat swojego życia.Wtedy też zwišzał się z działajšcš na emigracjš organizacjš KONARE (Komitet Narodowo-Rewolucyjny). W 1925jako wysłannik tej organizacji próbował wrócić do Albanii, ale został aresztowany przez policję i wydalony z kraju.Wspólnie z Halimem Xhelo powołał do życia czasopismo "Liria Kombetare" (Wolnoć narodowa), wydawanepoczštkowo w Genewie, a następnie w Wiedniu. Przez 6 lat był redaktorem naczelnym tego czasopisma. Działalnoćskierowana przeciwko reżimowi Ahmeda Zogu spowodowała, że sšd w Tiranie skazał Nishaniego in absentia nakarę mierci i konfiskatę majštku.W 1933 O.Nishani wyjechał z Wiednia do Stambułu, ale został stamtšd wydalony przez władze tureckie jako osobaniepożšdana. W tej sytuacji udał się do Grecji, gdzie osiedlił się w Zakintos, w okręgu Patras. Tam też zajšł siętłumaczeniem na albański dzieł Moliera i La Fontaine'a. W niejasnych okolicznociach powrócił do Albanii w 1939,już po agresji włoskiej na ten kraj i rozpoczšł tam działalnoć politycznš, próbujšc organizować antyfaszystowskiruch oporu.Zagrożony aresztowaniem opucił Tiranę i udał się do Pezy, a następnie do Sztabu Głównego ArmiiNarodowowyzwoleńczej w rejonie Skraparu. Na kongresie w Përmet, w 1944 został wybrany przewodniczšcym,zdominowanej przez komunistów Rady Naczelnej Frontu Narodowowyzwoleńczego. Po powołaniu pierwszegoOmer Nishani 5rzšdu tymczasowego, Nishani objšł resort spraw zagranicznych. W nowych władzach Albanii był jednym znielicznych ludzi wykształconych, władał biegle 7 językami (w tym tureckim, arabskim i greckim).2 grudnia 1945 został wybrany deputowanym do Zgromadzenia Ludowego (parlamentu) z okręgu nr.1 wGjirokastrze. W parlamencie zasiadał odtšd nieprzerwanie, aż do mierci. 11 stycznia 1946 został wybranyprzewodniczšcym prezydium Zgromadzenia Konstytucyjnego, pełnišcym de facto funkcję głowy państwa. To najego ręce składali listy uwierzytelniajšce pierwsi przedstawiciele dyplomatyczni przybywajšcy w tym czasie doTirany.Po mierci Stalina w 1953 r., kiedy w Albanii doszło do czystek w aparacie partyjnym i państwowym, także i OmerNishani stał się osobš niepożšdanš. 31 lipca 1953 usunięto go ze stanowiska przewodniczšcego prezydiumparlamentu. Poinformowany, że w najbliższym czasie zostanie aresztowany przez Sigurimi Nishani popełniłsamobójstwo. Pochowano go na cmentarzu Bami.Linki zewnętrzneGjergj Titani, Omer Nishani, Një jetë nën rrethim [1]Przypisy[1] http:/ / www. cdodite. com/ 20080617100353/ Omer-Nishani-Nje-jete-nen-rrethim. htmlLlazi Sërbo 6Llazi SërboLlazi SërboData i miejsce urodzenia 9 marca 1948Korcza, AlbaniaData i miejsce mierci 13 wrzenia 2010Korcza, AlbaniaLlazi Sërbo (ur. 9 marca 1948 w Korczy, zm. 13 wrzenia 2010 w Korczy) albański aktor i reżyser.W 1969 ukończył studia na Wydziale Aktorskim Instytutu Sztuk w Tiranie. Po ukończeniu studiów pracował wteatrze im. Andona Zako Cajupiego w Korczy. Zadebiutował w dramacie Njolla të Murrme (Szare plamy) MinushaJero. Na scenie korczańskiej zagrał ponad 30 ról.W filmie zadebiutował w 1972 rolš Dajlana w filmie Yjet e neteve te gjata. Zagrał w 10 filmach fabularnych. Wlatach 1986-1993 pracował jako asystent reżysera w Studiu Filmowym Nowa Albania. Pierwszym filmem, w którymwystšpił w nowej roli był Bardhesi. W 1991 napisał scenariusz do filmu Kush e solli Doruntinën (Kto przyprowadziłDoruntinę?), na podstawie powieci Ismaila Kadare.Od władz Albanii otrzymał tytuł Zasłużonego Artysty (alb. Artist i Merituar).Popełnił samobójstwo w swoim mieszkaniu.Role filmowe1972: Yjet e neteve te gjata jako Dajlan1973: Operacioni Zjarri jako Kreshnik Martini1977: Shembja e idhujve jako nauczyciel1978: I treti jako Bexhet (serial TV)1978: Nusja dhe shtetrrethimi jako kapitan Edgard1983: Gracka jako Gazmend1984: Kush vdes ne kembe jako Ajaz1985: Asgje nuk harrohet jako Andi Rama1985: Dasma e shtyre jako Bala1985: Tre njerez me guna jako AgoBibliografiaAbaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise sh... [ Pobierz całość w formacie PDF ]