[ Pobierz całość w formacie PDF ]
poznaj swoje prawa
... jeśli jesteś
ofiarą przemocy
poradnik prawny dla kobiet
stan prawny na dzień 1 września 2006
Warszawa 2006
Centrum Praw Kobiet
ul. Wilcza 60/ 9
00 – 679 Warszawa
tel. (48 ) 65 0 7
tel./ fax: (48 ) 6 5 7
e-mail: temida@cpk.org.pl
© Women’s Rights Center
Numer konta: 590056000070005994
SpiS treści
Przygotowała: Urszula Nowakowska
Redakcja i korekta: Justyna Kossak, Magdalena Potocka
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Mity i fakty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1. Przemoc wobec osób najbliższych jest przestępstwem . . . . . . 8
2. Co robić, jeśli mąż lub partner stosuje przemoc? . . . . . . . . . .
3. Co policja i prokuratura mogą zrobić w twojej sprawie? . . . . 5
4. Nie musisz być bierną obserwatorką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
5. Kiedy sprawa traia do sądu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
6. Sama też możesz być oskarżycielką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
7. Co możesz zrobić po wydaniu wyroku? . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
8. Co możesz zrobić, aby zabezpieczyć swój byt materialny? . . 46
9. Organizacja społeczna – też może być Twoim rzecznikiem . . 50
0. Kilka podstawowych pism procesowych . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
11. Wybrane organizacje, które pomagają kobietom-oiarom
przemocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Wydanie trzynaste
Publikacja współinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL oraz ze środków Funduszu Inicjatyw
Obywatelskich.














ISBN 83-89888-26-2
Egzemplarz bezpłatny
Skład i łamanie: Sławomir Dąbrowski
Druk: ,,KRISMARK’’
WStęp
Jeśli więc zdecydujesz się złożyć skargę, powinnaś zdawać sobie
sprawę z możliwych trudności i nie zniechęcić się w obliczu poja-
wiających się przeszkód. Doprowadzenie sprawy do końca może nie
być łatwe. Jeśli jednak podjęłaś taką decyzję, bądź cierpliwa i konse-
kwentna.
Nie zgadzaj się aby przemoc w rodzinie traktowana była z
niczym nieuzasadnioną wyrozumiałością, jak przestępstwo „drugiej
kategorii”.
pamiętaj! to nie ty, ale ON powinien się wstydzić.
Nie pozwól
się dłużej bić ani znieważać.
Nie ukrywaj przed innymi tego, co
dzieje się w twoim domu. Nie cierp w milczeniu i powiedz „Nie”
przemocy.
Mamy nadzieję, że twoja decyzja o uwolnieniu się z krzywdzą-
cego związku, poparta znajomością przysługujących ci praw sprawi,
że powołane do tego organy będą lepiej i skuteczniej stosowały ist-
niejące prawo, a ty i miliony innych kobiet będziecie mogły czuć się
bezpieczniej we własnym domu. Powinnaś wiedzieć, jakie są twoje
prawa i czego możesz oczekiwać od organów ścigania i wymiaru
sprawiedliwości
pamiętaj, każdy i każda z nas ma prawo do god-
nego i bezpiecznego życia, a policja, prokuratura i sądy mają
obowiązek pomóc nam w ich realizacji
Poradnik ten adresujemy do kobiet, które są oiarami przemocy
ze strony osób najbliższych. Wiele spośród nich zwraca się do nas z
prośbą o pomoc. Z myślą o nich, z myślą o wielu, wielu innych, a
także z myślą o tobie przygotowałyśmy ten poradnik, z którego mo-
żesz się dowiedzieć co robić, jeśli jesteś bita lub zastraszana przez
swojego męża lub partnera.
Trudno jest pogodzić się z faktem, że osoby, którym ufałyśmy i
które kochamy mogą być wobec nas okrutne, znęcać się nad nami
izycznie lub psychicznie, wykorzystywać nas seksualnie. Wiele
kobiet przez długie lata pozostaje w krzywdzącym związku. Wsty-
dzą się komukolwiek powiedzieć o tym, co się dzieje w ich domach,
czują się winne przemocy, której doznają. Nie pozwól, aby cię obar-
czano odpowiedzialnością za przemoc, której doznałaś. To nie ty
jesteś winna temu, że mąż lub partner stosuje wobec ciebie przemoc,
wymusza współżycie lub znęca się psychicznie. Pamiętaj, nic nie
usprawiedliwia przemocy!!!
NiKt, nawet tWOJ MĄŻ nie ma prawa cię bić, nie ma pra-
wa się nad tobą znęcać psychicznie i nie ma prawa ci grozić. prze-
moc, izyczne i psychiczne znęcanie się oraz groźby ich użycia
są
prZeStępStWeM, nawet jeśli policja i prokuratura nie
zawsze traktują je z należytą powagą.
Wciąż się zdarza, że poli-
cjanci niechętnie interweniują w sprawach rodzinnych i zniechęcają
kobiety do składania
skarg. Oiary przemocy domowej nierzadko sły-
szą, że policja ma ważniejsze sprawy na głowie niż mieszanie się w
wewnętrzne sprawy rodziny. Sprawcy przemocy domowej pozostają
często bezkarni, nawet wówczas gdy dojdzie do poważnego uszko-
dzenia ciała. Żmudna, długotrwała procedura i brak zrozumienia ze
strony organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości sprawiają, że
kobiety rezygnują z poszukiwania pomocy instytucjonalnej i docho-
dzenia sprawiedliwości.
mIty I fakty
przemoc to każde zachowanie, które nas poniża, narusza na-
sze prawa i powoduje psychiczne lub izyczne cierpienie. Nie musi
wiązać się z izycznymi obrażeniami. Znęcanie się psychiczne i wy-
muszanie współżycia seksualnego są również formami przemocy.
mIt:
Przemoc w rodzinie nie jest zjawiskiem częstym.
fakt:
Prawie jedna trzecia kobiet w pewnym okresie swojego życia
staje się oiarą przemocy w rodzinie. Dane te dotyczą zarówno prze-
mocy izycznej, seksualnej, jak i znęcania się psychicznego.
4
5
mIt:
Przemoc w rodzinie to sprawa prywatna. Nikt nie powinien
mieszać się do tego, w jaki sposób małżonkowie (partnerzy) rozwią-
zują swoje problemy.
fakt:
Przemoc w rodzinie jest przestępstwem i istotnym problemem
społecznym. Dotyczy każdego z nas. Prawie połowa zamordowanych
kobiet to oiary swoich mężów, partnerów lub byłych partnerów.
cuchu nasilającej się przemocy. Ponad jedna czwarta bitych kobiet
staje się oiarą przemocy częściej niż pięć razy w roku.
mIt:
Przemoc w rodzinie jest wynikiem chwilowej utraty samokontroli.
fakt:
Większość sprawców planuje swoje działania. Kiedy biją,
starają się to robić tak, by nie zostawiać śladów.
mIt:
Sprawcy przemocy w rodzinie działają pod wpływem alkoholu.
fakt:
Wielu mężczyzn stosujących przemoc robi to na trzeźwo,
inni piją po to, aby bić. Alkohol jest dla nich tylko usprawiedliwie-
niem, pozwala uniknąć odpowiedzialności
mIt:
Kobieta musiała zrobić coś, czym „zasłużyła” sobie na przemoc.
fakt:
Nikt nie „zasługuje” na zniewagi i bicie. Wielu sprawców
przemocy stawia swoim partnerkom absurdalne wymagania i ocze-
kuje od nich rzeczy niewykonalnych. Każdy pretekst jest dobry.
mIt:
Przemoc w rodzinie występuje wyłącznie w niższych klasach
społecznych.
fakt:
Przemoc w rodzinie może dotknąć każdego z nas. Badania
wykazują, że mężczyźni stosujący przemoc pochodzą z różnych grup
społecznych.
mIt:
Kobiety są najczęściej gwałcone poza domem, w ciemnych
alejkach, późno w nocy.
fakt:
Jedynie 9% gwałtów ma miejsce poza domem. Zdecydowa-
na większość tego typu przestępstw jest dokonywanych w pomiesz-
czeniach, zazwyczaj w mieszkaniu. Kobiety zgwałcone w domu lub
w miejscu pracy rzadziej zgłaszają to na policję z obawy, że i tak nikt
im nie uwierzy.
mIt:
Prawdopodobieństwo doświadczenia przemocy ze strony obce-
go mężczyzny jest większe niż ze strony własnego męża czy partnera.
fakt:
Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem częstszym niż ta, na
jaką jesteśmy narażeni na ulicy, w barze lub miejscu pracy. Przemoc
wobec kobiet w rodzinie stanowi jedną czwartą wszystkich aktów
przemocy zgłoszonych organom ścigania.
mIt:
Gwałty na kobietach najczęściej dokonywane są przez osoby
obce.
fakt:
W
83% przypadków sprawcami gwałtów są osoby, które kobie-
ta zna i którym ufa. W 20% są to kochankowie, a w 33% mężowie oiar.
mIt:
Mężczyźni, którzy używają przemocy są chorzy psychicznie.
fakt:
Nie ma bezpośredniego związku pomiędzy przemocą w ro-
dzinie a chorobą psychiczną. U podłoża przemocy wobec kobiet leży
dążenie do przejęcia nad nimi kontroli i utrzymania władzy.
mIt:
Wszyscy wiedzą, że kiedy kobieta mówi „nie”, często myśli ,,tak”
fakt:
Kiedy kobieta mówi „NIE”, ma na myśli „NIE”.
mIt:
Kobiety w końcu ulegają, rozluźniają się i czerpią z tego przy-
jemność.
fakt:
Kobiety nie czerpią przyjemności z przemocy seksualnej.
Nikt przecież nie myśli, że oiarom morderstwa, kradzieży lub inne-
go typu przestępstw sprawia to przyjemność.
mIt:
To był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy.
fakt
: Przemoc wobec żony (lub partnerki) rzadko jest jednorazo-
wym incydentem. Zazwyczaj jest tylko pierwszym ogniwem w łań-
6
7
mIt:
Jeśli kobieta nie została pobita i nie stawiała oporu, to nie był
to gwałt.
fakt:
Gwałciciele często używają broni lub grożą użyciem przemocy
w celu zastraszenia swoich oiar. Fakt, że me ma ewidentnych śladów
stosowania przemocy, nie oznacza, że kobieta nie została zgwałcona.
Przemoc izyczna, seksualna, psychiczna i ekonomiczna popeł-
niana na szkodę osób najbliższych jest przestępstwem. W zależności
od tego, jaką przybiera formę, czy ma charakter jednorazowy, czy też
powtarza się, jest ścigana z różnych artykułów kodeksu karnego (kk).
Nie jesteśmy w stanie omówić wszystkich przestępstw, jakie mogą
być popełnione na twoją szkodę przez osoby bliskie. Skupimy się
tylko na tych, które zdarzają się najczęściej. Jeżeli przemoc ma cha-
rakter ciągły, zostanie zakwaliikowana jako przestępstwo znęcania
się nad rodziną.
artykuł 207 kodeksu karnego
mówi o tym, że:
§ .
Kto znęca się izycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą
lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosun-
ku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną
ze względu na jej stan psychiczny lub izyczny, podlega karze pozba-
wienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ .
Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem
szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia
wolności od roku do lat 10.
§ .
Jeżeli następstwem czynu określonego w §
1 lub 2 jest tar-
gnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze
pozbawienia wolności od 2 do 12 lat
Jeśli zostałaś pobita „tylko” raz lub nie masz dowodów na po-
wtarzalność agresywnych zachowań swojego męża lub partnera, po-
winien on być ścigany z artykułów kodeksu karnego, które mówią o
uszkodzeniu ciała.
art. 156 § 1.
Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodze-
nia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub
długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby
psychicznej, całkowitej lub znacznej niezdolności do pracy w zawo-
dzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ .
Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawie-
nia wolności do lat 3
§ .
Jeżeli następstwem czynu określonego w §
1 jest śmierć czło-
wieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
mIt:
Gdy mężczyzna zostanie seksualnie pobudzony, musi odbyć
stosunek płciowy.
fakt:
Większość gwałtów to przestępstwa popełniane z premedy-
tacją. Gwałt jest aktem przemocy, a nie zaspokojeniem seksualnym.
Mężczyzna gwałci lub w inny sposób wykorzystuje seksualne kobietę
z chęci upokorzenia jej, pokazania swojej władzy i kontroli nad nią.
mIt:
Mężczyzna był pod wpływem alkoholu (narkotyków), w depre-
sji (w stresie) nie był sobą.
fakt:
Mężczyźni używają różnych argumentów, aby usprawiedliwić
popełnione przez siebie przestępstwo. Nic nie usprawiedliwia gwałtu.
1. prZeMOc WObec OSób NaJbliŻSZych JeSt
prZeStępStWeM
W 2005 r. weszła w życie Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie. Ustawa ta, po raz pierwszy w historii polskiego prawa,
określa czym jest przemoc w rodzinie. Art. 2 par. 2 ustawy stano-
wi, że
przemocą w rodzinie jest jednorazowe albo powtarzające się
umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra
osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na
niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność,
nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szko-
dy na ich zdrowiu izycznym lub psychicznym, a także wywołujące
cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
8
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]