[ Pobierz całość w formacie PDF ]
J.R.R. TOLKIEN
Niedokończone opowieści
Tom II
Przełożył: Radosław Kot
Tytuł oryginału:
Uninished Tales
Data wydania polskiego: 1995
Data pierwszego wydania oryginalnego: 1990
NOTKI O UTWORACH
I. Opis wyspy Numenor
Chociaż jest to opis raczej niż opowieść, zdecydowałem się włączyć wybrane frag-
menty tekstu ojca, szczególnie że są to wycinki tyczące ukształtowania Numenoru,
współbrzmiące z opowieścią o „Aldarionie i Erendis”. Opis ten istniał z całą pewnością
już w roku 1965 i prawdopodobnie powstał niewiele wcześniej.
Mapkę przerysowałem z małego, pospiesznie wykonanego szkicu, wedle wszelkich
znaków jedynego przedstawienia Numenoru, kiedykolwiek sporządzonego przez ojca.
Zamieściłem na mapce tylko te nazwy i oznaczenia, które znalazłem na oryginale. Do-
datkowo była tam jeszcze ukazana przystań nad Zatoką Andunie, nieco na zachód od
samego miasta. Jej nazwa, nader trudna do odczytania, niemal na pewno brzmi: Alma-
ida. Z tego, co wiem, nie pojawia się ona nigdzie indziej.
II. Aldarion i Erendis
Opowieść ta była najmniej dopracowaną spośród wszystkich pomieszczonych
w tym zbiorze i wymagała miejscami tak daleko idących interwencji redakcyjnych, że
aż wahałem się, czy włączenie jej do książki jest celowe. Jest to jednak tekst nader intere-
sujący, jedyny zachowany (w odróżnieniu od kronik i roczników) z całej długiej histo-
rii Numenoru, wieków poprzedzających zagładę wyspy, zrelacjonowaną w Akallabeth.
Jest to także tekst o tematyce niespotykanej zgoła w twórczości ojca, tak zatem zdecy-
dowałem ostatecznie, że błędem byłoby wykluczenie tej historii spośród Niedokończo-
nych opowieści.
Konieczność wspomnianych interwencji dyktował fakt, że przy tworzeniu opowie-
ści mój ojciec posługiwał się zwykle konspektami, szczególną uwagę zwracając na dato-
wanie poszczególnych wydarzeń, tak zatem owe konspekty przypominały nieco kroni-
ki. W tym konkretnym przypadku podobnych „drabinek” było co najmniej pięć, różni-
ły się przy tym stopniem rozwinięcia rozmaitych wątków, nierzadko też przeczyły jedna
drugiej, tak w sprawach ogólnych, jak i w szczegółach. Niezmienną jednak cechą jest to,
że wszystkie owe szkice zawierają fragmenty narracji (w tym i dialogów). Piąty i ostat-
ni szkic opowieści o Aldarionie i Erendis został w ten sposób tak znacznie rozbudowa-
ny, że liczy aż około sześćdziesięciu stron rękopisu.
Jednakże przechodzenie od nader skrótowego, analitycznego wywodu (pisanego
w czasie teraźniejszym) do opowieści następowało stopniowo, w miarę postępu prac
nad zarysem historii. Początkowe partie musiałem wręcz przerobić, aby uzyskać w mia-
rę jednorodną stylistycznie całość. Zmiany dotyczyły wyłącznie sposobu formułowania
4
zdań, a nie ich sensu, niczego też do pierwotnego przekazu nie dodawałem.
Najpóźniejszy ze szkiców, będący podstawą mojej pracy, nosił tytuł „Cień Cienia”:
opowieść o żonie marynarza oraz historia Królowej-pasterki. Rękopis ten urywa się na-
gle i nie potraię wyjaśnić, czemu ojciec zaniechał nad nim pracy. Doprowadzony do
tego samego miejsca maszynopis tekstu został ukończony w roku 1965, ale istnieją jesz-
cze dwie dopisane strony, według mnie teksty te powstały później od wszystkich innych
materiałów. Bez wątpienia zawierają one początek ostatecznej wersji całej historii, za-
tytułowanej „Indis i Kiryamo”. Żona marynarza. Jest to opowieść z pradawnego Nume-
noru, zdająca sprawę z pierwszych pogłosek o nadejściu Cienia. Wykorzystałem ją jako
otwarcie rozdziału o Aldarionie i Erendis (gdzie szkice szczególnie skąpiły danych).
Pod koniec przytoczonej legendy podaję wszystkie, nieliczne wszakże, wskazówki ty-
czące zamierzonego dalszego ciągu.
III. Dynastia Elrosa: królowie Numenoru
Chociaż tekst ten ma formę typowej kroniki dynastycznej, włączyłem go jako do-
kument istotny dla historii Drugiej Ery, szczególnie że w niniejszej książce znalazła się
znaczna część istniejących materiałów tyczących tego właśnie okresu. Oryginał sporzą-
dzony został maczkiem, poprawiane zaś wielokrotnie daty dotyczące życia i panowa-
nia Królów i Królowych Numenoru nie zawsze są dziś czytelne. Starałem się niemniej
uwzględniać ostatnie ich wersje. Znajdujemy tu parę chronologicznych łamigłówek,
jednakże spis pozwala również na sprostowanie kilku ewidentnych błędów występują-
cych w Dodatkach do Władcy Pierścieni.
Genealogia wcześniejszych pokoleń w linii Elrosa zaczerpnięta została z kilku ściśle
powiązanych ze sobą rodowodów datowanych podobnie jak dysputa o prawach sukce-
sji w Numenorze. Imiona pomniejszych postaci występują tu wprawdzie lekko odmie-
nione (jak Vardilme i Vardilye, Yavien i Yavie), jednak formy podane przeze mnie skłon-
ny jestem uważać za późniejsze.
IV. Historia Galadrieli i Keleborna
Rozdział ten różni się od innych (pomijając te pomieszczone w Części Czwartej), nie
zawiera bowiem jednego tekstu, a raczej rozprawę złożoną z cytatów. Wynika to z po-
staci dostępnych materiałów; jak staje się to jasne w trakcie lektury, dzieje Galadrieli
i Keleborna mogą zostać przedstawione jedynie jako historia kolejnych, zmieniających
się koncepcji tej opowieści. „Niedokończoność” nie jest w tym przypadku cechą jedne-
go tylko fragmentu, ale całości. Ograniczyłem się wyłącznie do prezentacji nie publi-
kowanych pism tyczących zagadnienia, zaniechawszy jakichkolwiek rozważań na istot-
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]