[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Spis treci
Od autora
6
Wstp
7
1
Wzrok przenikajcy wszystko
19
Co si dzieje w rodku?
2
Rozwijanie superzmysów
33
Alfabet uczu
3
Kontrola umysu dla pocztkujcych
67
Podstawy samokontroli
4
Niezniszczalno
99
Ksztatowanie odpornoci
na przeciwnoci losu u dzieci i modziey
5
Walka z potworami
123
Zwycistwo nad stresem i lkiem
6
Umiejtnoci interpersonalne
167
Kultywowanie towarzyskiej pewnoci siebie
7
Niepowstrzymany
199
Rozwijanie umiejtnoci rozwizywania problemów u dziecka
I wreszcie… yli dugo i szczliwie?
225
Bibliografia i polecane lektury
227
Walka
z potworami
Zwycistwo nad stresem i lkiem
Czasem le w nocy w óku i tyle rzeczy kotuje mi si
w gowie, e w kocu trudno mi zasn. To jest tak, jakby
si leciao samolotem w nocy: gdy wyjrzy si przez okienko,
wida sie maych wiateek — tak wanie wyglda wntrze
mojej gowy. Kade z tych maych wiateek to jakie
zmartwienie. Jeli chc si przyjrze bliej któremu z nich,
to tak, jakby samolot zblia si do ziemi: wida wtedy tylko
kilka wiate naraz, ale reszta wci tam jest. Gdy jest si
tak blisko, nie wida ju innych, jednak one wci tam s.
Janek (10 lat)
Wszystkich nas moe uwie wizja dziecistwa jako wiecznych
beztroskich wakacji, czasu bezchmurnego nieba i nocy wolnych
od snów — by moe dlatego, e chcemy, by tak wygldao
dziecistwo naszych wasnych dzieci. Albo dlatego, e chcemy
wierzy w istnienie jakiej alternatywy dla cynicznego i wyma-
gajcego wiata dorosych, w którym yjemy. Niezalenie od
przyczyny, nie moemy udawa, e dzieci dorastaj zamknite
pod ochronnym kloszem. W dzisiejszym wiecie nasze pociechy
musz sobie radzi z wieloma sporód wyzwa wspóczesnego
wiata tak samo jak my. I podobnie jak my czasem maj z tym
trudnoci. Niestety, gdy dziecko nie radzi sobie dobrze ze stre-
sem w swoim yciu, moe to mie dramatyczny wpyw na jego
zachowanie.
Zrozumienie tego, co wywouje stres u najmodszych, i ofia-
rowanie im narzdzi, by poradzi sobie z niepokojem, jest jedn
z najcenniejszych inwestycji, jakie rodzice mog poczyni w przy-
szo swojego dziecka. Jest to jedna z fundamentalnych umie-
jtnoci, od których zaley zdolno regulowania swojego za-
chowania przez dziecko.
124
Superstrategie dla rodziców
Jak wpywa na nas stres?
Stres i agresja id rka w rk. Jak wszyscy wiemy z lekcji biologii,
gdy jestemy przyparci do muru, nasze umysy i ciaa przygo-
towuj si do jednej z dwóch reakcji: walki lub ucieczki. Ten
mechanizm suy naszemu gatunkowi od czasów prehistorycz-
nych. Chronio to naszych przodków przed staniem si daniem
gównym dla wszelkiej maci jurajskich drapieców. Niemniej
jednak skutkiem ubocznym tego jest fakt, e pod wpywem stresu
ludzie w kadym wieku staj si bardziej skonni do ataku. Dzia-
anie mechanizmu hamowania, który zwykle pozwala nam po-
wciga antyspoeczne zachowania, jest osabione, poniewa
w sytuacji zagroenia nasz organizm priorytetowo traktuje szyb-
kie i umoliwiajce przetrwanie reakcje prymitywnego mózgu.
Nasze hamulce nie dziaaj.
Kady z nas zdaje sobie spraw, o ile atwiej nas sprowoko-
wa, gdy jestemy zestresowani. W przypadku dorosych nawet
niewielki stres sprawia, e stajemy si poirytowani i draliwi,
gotowi w kadej chwili naskoczy na przyjació, rodzin czy
wspópracowników. Pod wpywem silnego stresu niektórzy ludzie
mog si ucieka do przemocy fizycznej. W rzadkich przypad-
kach ekstremalny stres moe sprawia, e rozsdni ludzie zacho-
wuj si w sposób kompletnie nieracjonalny, co moe mie de-
strukcyjne konsekwencje.
Skoro takie rzeczy przydarzaj si dorosym, majcym w peni
rozwinit kor czoow i lata praktyki w powciganiu swoich
instynktownych reakcji, to o ile bardziej stres musi wpywa na
zachowanie dzieci? Zanim jednak zaamiesz rce nad najmod-
szym pokoleniem, zastanówmy si nad rol, jak odgrywa chro-
niczny stres w przypadku najbardziej ekstremalnych zachowa
antyspoecznych, jak równie bardziej powszechnych napadów
zoci u naszych maych anioeczków.
Walka z potworami: Zwycistwo nad stresem i lkiem
125
[ Pobierz całość w formacie PDF ]