[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Spis treci
Od tumacza 7
Przedmowa
13
KSIGA I
17
KSIGA II
63
KSIGA III
113
KSIGA IV
145
KSIGA V
169
KSIGA VI
191
KSIGA VII
229
5
KSIGA III
C
OSIMO: Skoro zmieniamy temat, chciabym, aeby
zmieni te pytajcego, gdy nie po woli mi by pos-
dzonym o zarozumiao, któr to przywar zwykem wyty-
ka innym. Rezygnuj wic z mojego przewodnictwa w roz-
mowie, skadajc je w rce tego z moich towarzyszy, który
by si go zechcia podj.
ZANOBI: Byoby z waszej strony najaskawiej, gdybycie
zechcieli kontynuowa, skoro jednak wola wasza jest odmien-
na, raczcie wskaza, kto ma zaj wasze miejsce.
COSIMO: Obowizek ten wam bym powierzy, panie.
FABRIZIO: Z przyjemnoci wezm go na siebie i post-
pi weneckim zwyczajem, wedle którego najmodsi przema-
wiaj najpierw i nie bez przyczyny — jest to bowiem wicze-
niem dla modych ludzi, a mam takie przekonanie, e modzi
s chtniejsi do roztrzsa sprawy, jak i do tego, aby w czyn
j obróci.
COSIMO: Pada zatem na was, Luigi, i mniemam, e jako
ja rad jestem z takiego nastpcy, tak i wy, panie, bdziecie
radzi jego zapytaniom. Powrómy wic, prosz, do rzeczy,
i nie tramy wicej czasu.
FABRIZIO: Jestem przekonany, e chcc pokaza, jak
wygldaj dobre przygotowania armii do podjcia bitwy, naj-
lepiej byoby opowiedzie, jak Grecy i Rzymianie gotowali
szyki w swoich wojskach. Wziwszy jednak, e sami o rzeczach
tych potraficie przeczyta i je rozway za porednictwem
113
KSIGA III
pisarzy staroytnych, pomin wiele szczegóów i przytocz
tylko to, co uwaam za niezbdne do naladowania, jeli w na-
szych czasach wojska nasze chcielibymy cho troch udosko-
nali. Nie tracc wic ni chwili, przedstawi, jak si wojsko do
bitwy gotuje, jako si sprawy maj, kiedy do niej dojdzie, i co
mona przewiczy w pozorowanych manewrach.
Najwikszym bdem popenianym przez tych, którzy
wojska do bitwy szykuj, jest rozwijanie ich w jeden tylko
front i zmuszanie do jednego tylko natarcia, zdanych na jedn
szans. Wynika to z zaniechania sposobu stosowanego przez
staroytnych, w którym jeden szyk od drugiego otrzymywa
wsparcie
1
. Nie stosujc tego, nie mona ani wspomóc wal-
czcych w szyku na przedzie, ani ich obroni, ani zmieni ich
w czasie bitwy; to za najlepiej byo widoczne u Rzymian.
Aby sposób ten unaoczni, opowiem, jak Rzymianie siy ka-
dego legionu dzielili na trzy klasy; a byli to:
hastati
,
principes
i
triari
2
, z których hastati stanowili pierwsz lini armii w zwar-
tych i gbokich szykach, za nimi byli principes ustawieni
w szykach luniejszych, a za tamtymi triari w szykach tak lu-
nych, by mogli w razie potrzeby przyj midzy siebie szere-
gi principes i hastati. Ponadto mieli oni procarzy, uczników
i innych lekkozbrojnych; nie stali oni w tych szykach, lecz
na froncie armii, midzy jazd i piechot. Ci lekkozbrojni roz-
1
Na zasadzie przenikania szyków —
przyp. tum.
2
Hastati
(wócznicy, z ac.
hasta
— wócznia) byli to onierze naj-
modsi, do 24 roku ycia;
principes
(cikozbrojni piechurzy) two-
rzyli w natarciu drug lini;
triari
, onierze najstarsi, stanowili
trzeci lini —
przyp. tum.
114
[ Pobierz całość w formacie PDF ]